TORUŃSKI MŁYN PAROWY

TORUŃSKI MŁYN PAROWY Leopolda Rychtera powstał w okresie rewolucji przemysłowej w 1887 r. Należał do niemieckiego przemysłowca Gersona.

Jak na tamte czasy był to młyn pszenno-żytni o dużej zdolności przemiałowej od 250-300 q na dobę.

Młyn w grupie przemysłu rolno-spożywczego należał do największych na Pomorzu. Do napędu używano maszyny parowej, stąd zostało to uwidocznione w nazwie .

W okresie międzywojennym młyn rozbudowano i po modernizacji  uzyskał wzrost zdolności przemiałowej do 1500 q na dobę (900 q pszenicy, 450 q żyta i 150 q  jęczmienia). W 28 silosach można było przechowywać 11.120 m3 zboża. Dla ułatwienia przewozu zboża i mąki wybudowano do młyna specjalną bocznicę kolejową. W 1922 r. roczna produkcja wynosiła według szacunków 20 tysięcy ton  mąki, zaś w 1929 r. przy zatrudnieniu 100 pracowników uzyskano z przemiału 40 tysięcy ton mąki.

Przemiał zbóż wykazywał jednak duże wahania sezonowe, uzależnione od podaży pszenicy i żyta, a także od sytuacji gospodarczej. Szczególnie było to widoczne w latach kryzysu gospodarczego.

W czasie okupacji niemieckiej w nocy z 14 na 15 maja 1941 roku( po raz drugi w dziejach młyna), pożar zniszczył urządzenia i magazyny. Odbudowany przez Niemców w latach 1942-1943 uzyskał większą zdolność przemiałową do 130 ton na dobę oraz dobudowano młyn żytni stanowiący najwyższą część obiektu.

O sabotaż oskarżono młynarzy. Ośmiu pracowników poniosło śmierć na Barbarce. W roku 1967 odsłonięto tablicę pamiątkową przy ul. Kościuszki z nazwiskami pomordowanych, a byli to:

• Władysław Szczypiorski l. 36
• Stanisław Zdrojewski l. 36
• Mieczysław Więcek l.31
• Michał Jankowski l. 35
• Józef Połom l.43
• Antoni Szprewal l.54
• August Renusz l.54
• Jan Zieliński l.61

Upaństwowienie Młyna Richtera

W 1946 roku Młyn Richtera znalazł się pod zarządem Polskich Zakładów Zbożowych i po uzupełnieniu maszyn produkowano w nim mąkę wrocławską, tortową i kaszę mannę. Od 1975 roku Młyny włączone zostały do Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego w Toruniu.

Prowadzona od 1983 roku modernizacja zapewniła wzrost wydajności przemiałowej do 300 ton na dobę. Wprowadzenie już wcześniej systemu automatycznego pakowania mąki i kaszy do kilogramowych torebek sprawiło, że nastąpił znaczny wzrost udziału zakładu w produkcji rynkowej.

Wyraźny upadek kondycji finansowej młynów rozpoczyna się po 1991 roku. Ponoszone nakłady inwestycyjne (budowa elewatora oraz modernizacja młyna pszennego) pogłębiły i tak już trudną sytuację ekonomiczną. W 1992 roku wprowadzono zarząd komisaryczny oraz ogłoszono likwidację młynów. Do 1977 roku młyny prowadziły jeszcze działalność produkcyjną pod szyldem spółki Rolno-Przemysłowe Towarzystwo Inwestycyjne „PZZ” sp. z o.o. w Warszawie – Młyn Toruń. Wraz z upadkiem tej spółki kończy się niechlubnie prawie stuletnia działalność Młyna Richtera jako ofiary prywatyzacji. Puste obiekty po modernizacji zagospodarował Urząd Miasta Torunia. Powstało Centrum Nowoczesności „Młyn Wiedzy”, Toruński Inkubator Technologiczny i Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży.

Bibliografia

1. K. Przybyszewski, Przemysł w Toruniu w latach 1920-1939, Rocznik Toruński nr 8, 1973

2. R.  Sudziński, Toruński ośrodek przemysłowy, Historia Torunia, t. III, cz. II, TNT Toruń 2006

3. J. Górski, Nowe życie dawnego młyna, „Nowości”11.10.2014