SPÓŁDZIELNIE MLECZARSKIE W TORUNIU

Spółdzielczość mleczarska działała w Toruniu pod różnymi szyldami od 1905 roku, prowadząc skup i przetwórstwo mleka.

Ponad 100. letnia historia mleczarstwa w Toruniu rozpoczyna się z chwilą zarejestrowania spółdzielni w Sądzie Powiatowym w Toruniu przez ziemian niemieckich 1.IV.1905 roku. Mleczarnię wybudowano w gminie Toruń-Mokre przy obecnej ulicy Chrobrego 35/37 (dziś teren dawnego „Polmosu”). Tu trafiało mleko ze skupu do przerobu do 1977 roku, tj. do czasu uruchomienia nowo wybudowanego zakładu przy ul. Chrobrego 64/80.

Niemieccy spółdzielcy, którzy prowadzili aktywną działalność gospodarczą, jednak nie sprostali polskiej konkurencji i w 1938 roku wobec krachu finansowego połączyli się z polską spółdzielnią w Grębocinie.

W czasie okupacji mleczarnia była pod zarządem niemieckim, większość produkcji przeznaczono na zaopatrzenie wojska niemieckiego.

Po wyzwoleniu Torunia w latach 1946-1950 Mleczarnia działała samodzielnie do czasu upaństwowienia mleczarstwa. Nastąpiła wówczas stagnacja, która trwała przez prawie 7 lat. Od 1957 roku zmiany polityczne przyniosły korzyści w postaci zniesienia obowiązkowych dostaw mleka, poprawiła się opłacalność hodowli bydła mlecznego i przywrócona została forma spółdzielczości mleczarskiej.

W 1976 roku po utworzeniu województwa toruńskiego Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska utraciła swoją osobowość prawną i została włączona do Wojewódzkiej Spółdzielni Mleczarskiej jako Zakład Mleczarski. Wcześniej, bo w 1969 roku do Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Toruniu przystąpił Zakład Mleczarski w Chełmży i w tej strukturze funkcjonował do 1990 roku. Wyłączenie Oddziału Grębocin spowodowało zmianę nazwy Spółdzielni na Toruńska Spółdzielnia Mleczarka, która przetrwała do czasu połączenia się z Okręgową Spółdzielnią Mleczarską w Łowiczu w 2004 roku. Od tego czasu TSM jest Zakładem Mleczarskim.

Spółdzielczością w okresie powojennym kierowali: Alfred Borowy (kierownik zakładu) i prezesi: Jan Bagaziński, Włodzimierz Zagrabski, Tadeusz Walczak.

Inwestycje dla rozwoju mleczarstwa.
Do 1974 roku nakłady inwestycyjne w toruńskiej spółdzielni dotyczyły głównie remontów i modernizacji produkcji oraz budowy punktów skupu mleka. Przełom nastąpił w latach 1975-1977. Powstał wówczas nowy, wybudowany od podstaw zakład mleczarski przy ul. Chrobrego 64/80. Spełnił on oczekiwanie rosnącej liczby mieszkańców Torunia, gdyż systematycznie wzrastał popyt na mleko i wyroby mleczarskie. Rosnące zatrudnienie w przemyśle (Elana, Merinotex), a także budowa dużego osiedla Rubinkowo potwierdziły słuszność decyzji inwestycyjnych.
Oficjalne otwarcie zakładu, którego generalnym wykonawcą było Toruńskie Przedsiębiorstwo Budownictwa Przemysłowego, nastąpiło w grudniu 1977. Stopniowo odnawiano też wysłużonowy park maszynowy.

W latach 1994-1995 wprowadzone zostały nowe rozwiązania w skupie mleka. Zakupione zostały 3 autocysterny, a w następnych latach 3 dalsze, którymi odbierano mleko bezpośrednio z gospodarstw.

Zarząd Spółdzielni przywiązywał dużą uwagę do inwestowania w nowe technologie produkcji i poszerzanie asortymentu wyrobów. W tym celu w 2002 roku gruntownie zmodernizowano dział produkcji jogurtów. Zakupiony został także nowoczesny pasteryzator do śmietany. Na przełomie 2003/2004 uruchomiona została nowa linia produkcyjna do napełniania kartonowych opakowań mleka UHT o wysokiej wydajności – 6000 opakowań na godzinę. Nakłady inwestycyjne dały efekty dla TSM w postaci Certyfikatu.Tym samym Toruńska Spółdzielnia Mleczarska spełniła wymogi Unii Europejskiej dla normy ISO 9001:2000 oraz w zakresie systemu bezpiecznej produkcji żywności HCCP. Dalsze wielomilionowe nakłady nastąpiły po połączeniu z OSM Łowicz i dotyczyły: odbioru mleka, rozlewu mleka i napojów fermentowanych, produkcji nowego wyrobu – serka typu feta i produkcji i konfekcjonowania twarogów.

Wyroby Toruńskiej Spółdzielni Mleczarskiej – na medal.
Spośród wcześniej działających spółdzielni w Toruniu tylko TSM skutecznie promowała swoje wyroby na wystawach regionalnych i krajowych. Pierwszy złoty medal otrzymała w 1994 roku na III Ogólnopolskiej Giełdzie i Promocji Polskich Artykułów Mleczarskich w kategorii serków homogenizowanych, a w rok później złoty medal za ser toruński. Również złotym medalem nagrodzono w 1977 zestaw serków homogenizowanych na targach Mleko – Expo’ 98, a jogurt ananasowy zdobył tytuł „Wyrób roku”.

Kolejne sukcesy odnotowano w kronice TSM w roku 2000. Kapituła „Znak Jakości Kujawsko-Pomorskiej Solidności„ przyznała TSM statuetkę „Hermesa” za serek „Cottage Cheese”. Prestiżowe znaczenie miało też Godło Promocyjne „Agro Polska” przyznane TSM w 2001 roku.

Duże znaczenie handlowe miało przyznanie TSM znaku „Polska Dobra Żywność” przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi . Od 2001 roku takie wyroby jak: maślanka naturalna, twaróg półtłusty, serek wiejski typu „Cottage Cheese” oraz 9 serków homogenizowanych o różnych smakach opatrzonych było tym znakiem. Dodatkowo maślanka naturalna wyróżniona została Medalem Europejskim. Ostatnie sukcesy TSM przed połączeniem się z OSM Łowicz miały miejsce na targach „Polfood” w 2002 roku. Jogurt pitny o nazwie „Gulguś” uzyskał dwie nagrody: Puchar i srebrny medal.

Bibliografia
1. T. Walczak, M.Bieńka, A. Rychlewski, J. Pietrkiewicz, Kronika Okręgowej Spółdzielni Mleczarskiej w Toruniu,Toruń 1983
2. J. Marchewka, Wywiad z inż. Tadeuszem Walczakiem, prezesem Toruńskiej Spółdzielni Mleczarskiej w Toruniu, Toruń 2017

Galeria